Üniversitelerin 2020 Yılı Karnesi Açıklandı

YÖK'ten konuya ilişkin yapılan açıklama

Türk yükseköğretim sistemi nicel gelişimini büyük ölçüde tamamlamış ve kalite odaklı yapısal dönüşümü hedeflemektedir. Bu kapsamda "şeffaflık ve hesap verebilirlik" ilkesi, Türk yükseköğretim sistemiminin kalite odaklı dönüşümünün sağlanması ve gelişiminin sürdürülmesi için elzem koşullardan olduğu değerlendirilmektedir.

Yükseköğretim kurumlarının faaliyet alanlarına ilişkin süreçlerini şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkesi doğrultusunda yürütmesine katkı sunmak ve üniversitelere ilişkin kanıt temelli değerlendirmelerin yapılabilmesine imkan sağlamak amacıyla 2019 yılından itibaren "Üniversite İzleme ve Değerlendirme Çalışması" yürütülmektedir. Bu kapsamda her yıl bir önceki yıla ait gösterge verileri başta üniversitelerimiz olmak üzere çeşitli kaynaklardan edinilerek kamuoyu ile paylaşılmaktadır.

- 4 temel alanda 45 göstergede değerlendirme yapılıyor

Üniversite İzleme ve Değerlendirme Çalışması ile üniversitelerin yürüttüğü çalışmaların tamamını kapsaması hedeflenen "Eğitim ve Öğretim", "Araştırma-Geliştirme, Proje ve Yayın", "Uluslararasılaşma", ile "Topluma Hizmet ve Sosyal Sorumluluk" temel alanlarında 45 gösterge belirlenmiştir.

Ülkemizin kendine özgü şartları dikkate alınarak belirlenen göstergeler aracılığıyla üniversitelerin güçlü yönlerini ortaya koymak ve gelişime açık alanlarını desteklenmesi amaçlanmaktadır. Ayrıca çalışmanın yükseköğretim sisteminin büyük verisinin oluşturulmasına anahtar rolünün olacağı değerlendirilmektedir.

- Üniversitelerin veriye dayalı karar alma süreçlerine katkıda bulunuyor

Yükseköğretim Kurulu olarak önem atfettiğimiz izleme ve değerlendirme çalışmaları üniversiteler tarafından da yakından takip edilmektedir. Bu çerçevede kurumların izleme ve değerlendirme birimleri aracılığıyla belirlenen göstergelere ilişkin çalışmalar yürüttüklerini memnuniyetle takip etmekteyiz. Bu çalışmaların kurumların veriye dayalı karar alma süreçlerine katkıda bulunacağına ve sürdürülebilir nitel gelişimlerini destekleyeceğine inanmaktayız.

- Çalışma kapsamında her yıl iki kategoride raporlar yayımlanıyor

Üniversite İzleme ve Değerlendirme Çalışması kapsamında yıllık iki kategoride raporlar yayımlanmaktadır. Bunlardan ilki her bir üniversiteye ait "Üniversite İzleme ve Değerlendirme Raporu" ve ikincisi bu raporların analizi sonucu hazırlanan "Üniversite İzleme ve Değerlendirme Genel Raporu"dur.

- 193 üniversiteye ait "2020 Yılı Üniversite İzleme ve Değerlendirme Raporları" yayımlandı

193 üniversiteye ait "2020 Yılı Üniversite İzleme ve Değerlendirme Raporları" bugün itibarıyla kamuoyunun erişimine açılmış oluphttps://www.yok.gov.tr/universiteler/izleme-ve-degerlendirme-raporlari adresinden ulaşılabilmektedir. Bu raporlarda yer alan verilerin analizine dayalı olarak hazırlanan "Üniversite İzleme ve Değerlendirme Genel Raporu-2021" ise yıl sonuna kadar kamuoyu ile paylaşılacaktır.

- Salgınının etkisiyle cüzi düşüşler olsada genel olarak yükseliş olduğu görülmekte

Üniversitelere ait 2018, 2019 ve 2020 yılı raporları karşılaştırıldığında 2020 yılında bazı gösterge verilerinde Kovid-19 Salgınının etkisiyle cüzi düşüşler olsada genel olarak yükseliş olduğu görülmektedir.

Göstergeler setinin "Eğitim ve Öğretim" ana alanındaki bazı göstergelere ilişkin veriler karşılaştırıldığında; 2018 yılına nazaran kayıtlı olunan program dışındaki diğer programlardan alınan ders oranı düzenli bir artış ile %14'ten %18,58'e, benzer şekilde akredite lisans programı sayısı 420'den 689'a ve öğrenci başına düşen basılı kitap sayısı 6,9'dan 8,2'ye yükselmiştir. Doktora programlarından mezun olan öğrenci sayısı 2018'de 7.250 iken 2019'da 8.275'e yükselmiş, 2020 yılında ise 7.525 olarak gerçekleşmiştir. Üniversitelerin düzenlediği uluslararası sempozyum, kongre ve sanatsal sergi sayısı 2018 yılında 2.222 iken 2019 yılında 3.930'a yükselmiş 2020 yılında ise 2.084 olmuştur. Teknokent veya TTO projelerine katılan öğrenci sayısı ise sırasıyla 13.646, 24.013 ve 17.294 olmuştur.

Göstergeler setinin "Araştırma-Geliştirme, Proje ve Yayın" ana alanındaki bazı göstergelere ilişkin 2018 , 2019 ve 2020 yılı verileri karşılaştırıldığında düzenli bir artış ile; öğretim elemanı başına düşen ulusal hakemli dergilerdeki yayın sayısı 0,05'ten 0,20'ye ve uluslararası hakemli dergilerdeki yayın sayısı 0,31'den 0,40'a, en yüksek %10'luk dilimde atıf alan yayın sayısı 16.256'dan 25.620'ye yükselmiştir. Bu yükselişler, üniversite yönetimlerinin akademik performansı esas alan bir yönetim felsefesini benimsediklerinin göstergesi olarak değerlendirilebilir. Benzer biçimde yararlanılan TÜBİTAK ulusal ve uluslararası araştırma bursu sayısı 5.357'den 8.087'ye ve destek programı sayısı 3.752'den 10.576'ya, kurum ve kuruluşlar tarafından desteklenen Ar-Ge projesi sayısı 5.770'ten 9.015'e, dünya sıralamalarına giren üniversite sayısı 24'ten 34'e, endüstri ile ortak yürütülen proje sayısı ise 3.286'dan 6.218'e yükselmiştir.

Göstergeler setinin "Uluslararasılaşma" ana alanındaki bazı göstergelere ilişkin 2018, 2019 ve 2020 yılı verileri karşılaştırıldığında; yabancı uyruklu öğrenci sayısı düzenli bir biçimde artarak 126.681'den 184.046'ya yükselmiştir. İstihdam edilen yabancı uyruklu doktoralı öğretim elemanı sayısı ise 2018'de 1.219 iken 2019'da 2.085 ve 2020'de 2.029 olmuştur. Kovid-19 salgını en fazla uluslararası hareketliliğine ilişkin verileri etkilemiştir. Uluslararası değişim programları kapsamında gelen öğretim elemanı sayısı 2018'de 1.368 ve 2019'da 1.585 iken 2020'de 338, gelen öğrenci sayısı 2018'de 5.609, 2019'da 6.753 ve 2020'de 5.098 olmuştur. Diğer yandan uluslararası değişim programları kapsamında hareketliliğe katılan öğretim elemanı sayısı 2018'de 2.512 ve 2019'da 2.227 iken 2020'de 568, aynı kapsamdaki öğrenci sayısı sırasıyla 20.917, 19.556 ve 13.681 olmuştur. Uluslararası fon destekli proje sayısı 2018 yılına nazaran düzenli bir artış ile 1.105'ten 1.563'e yükselmiştir. Yurt dışı kurumlarla ortak yürütülen proje sayısı ise Kovid-19 salgınının olumsuz etkilerine rağmen cüzi bir düşüş yaşayarak 2019'da 1.759 iken 2020'de 1.724 olmuştur.

Göstergeler setinin son temel alanı "Topluma Hizmet ve Sosyal Sorumluluk" alanıdır. Bu alandaki bazı göstergelere ilişkin 2018, 2019 ve 2020 yılı verileri karşılaştırıldığında düzenli bir artış ile; kamu kurumları ile ortak yürütülen proje sayısı 2.237'den 3.061'e, dezavantajlı gruplara yönelik düzenlenen faaliyet sayısı 2.798'den 4.749'a, Engelsiz Üniversite Ödülü sayısı 63'ten 418'e, sıfır atık, yeşil kampüs ve çevrecilik alanlarında alınan ödül sayısı 26'dan 102'ye ve yeşil, çevreci üniversite endekslerindeki yer alan üniversite sayısı 29'dan 55'e, öğrenci başına yapılan harcama miktarı 12.735 TL'den 15.825 TL'ye yükselmiştir. Yıllara göre sırayla sosyal sorumluluk projesi sayısı 2.793, 3.850 ve 3.424, verilen sertifika sayısı ise 171.681, 291.024, 281.992 olmuştur.

- Yüz yüze eğitime geçişle 2021 yılı verilerilerinde önemli artışlar olacağı öngörülmekte

Kovid-19 salgını nedeniyle yaklaşık 1,5 yıl boyunca üniversitelerde ara verilen yüz yüze eğitime, programların büyük bir kısmında yeniden başlanması ile 2021 yılı verilerilerinde önemli artışlar olacağı öngörülmektedir.

- Üniversitelerin temel hizmet alanlarına ilişkin çalışmaları yakından takip edilecek

Üniversite İzleme ve Değerlendirme Çalışması ile önümüzdeki dönemde "Üniversitelerin bilimsel üretkenliği, Akademik performansı, Üniversite-sanayi iş birliği, Ar-Ge, Uluslararasılaşma ve uluslararası bilim akademileri ve kurumlarıyla iş birliği, Sosyal sorumluluk ve topluma hizmet hususları" başta olmak üzere üniversitelerin temel hizmet alanlarına ilişkin çalışmaları yakından takip edilecektir. Yapılan çalışmaların YÖK ve üniversiteler arasında eşgüdümü sağlayarak iş birliği ile yükseköğretim hayatına katkı sunacağı değerlendirilmektedir.